„Tylko sztuka i zabawa mogą nauczyć dziecko marzenia o szczęściu i miłości, dostarczają mu bowiem obrazu pewnego przebiegu zdarzeń, pozwalają przeżyć napięcia wobec tego, co może się stać i jak różnie można się w tych sytuacjach zachować”. R. Miller „BAJECZKA” - PROGRAM WŁASNY Z ZAKRESU EDUKACJI TEATRALNEJ DLA DZIECI W WIEKU PRZEDSZKOLNYM autor: Elżbieta Farnow nauczyciel przedszkola Wstęp Zabawy teatralne to ważny element pracy pedagogicznej przedszkola. Pozwalają one na połączenie wszystkich typów ekspresji dziecięcej: plastycznej, słownej, muzycznej i ruchowej. Teatr, będący z natury rzeczy syntezą sztuk, wykorzystuje wszystkie środki wyrazu artystycznego charakterystyczne dla różnych rodzajów twórczości. Dziecko w wieku przedszkolnym wykazuje naturalną potrzebę wyrażania się w różnych formach ekspresji, na przykład: w śpiewie, mowie, geście, ruchu. Zabawy w teatr wywierają duży wpływ na postawy moralne dzieci, kształtują osobowość, rozładowują nagromadzone emocję oraz wyostrzają wszystkie zmysły dziecka. Wprowadzenie dzieci w świat sztuki poprzez zabawy teatralne przynosi im wiele korzyści, rozwija wyobraźnie, doskonali mowę, , która staje się wyrazista i melodyjna, sprzyja umuzykalnieniu, rozwija płynność ruchów oraz zwiększa poczucie własnej wartości, jest również okazją do wspaniałej zabawy, dając wiele satysfakcji. Udział dzieci w odtwarzaniu treści utworu skłania je do zapamiętywania, koncentrowania uwagi na określonej działalności, kulturze mówienia i zachowania się. Podczas zajęć z tej dziedziny przedszkolak maże dowiedzieć się, jak powstaje sztuka teatralna i wzbogacić swój słownik o takie pojęcia jak np. reżyser, rekwizyty, dekoracja, kostiumy, ruch sceniczny, drama czy pantomima. Dziecko w zabawach w teatr bardzo chętnie utożsamia się z przedstawionymi przez siebie postaciami. Każde dziecko przeżywa i wczuwa się w sytuację bohatera, uczestniczy w ich przygodach, smutkach i radościach. Edukacja teatralna umożliwia wykorzystanie naturalnej skłonności dziecka do naśladowania i zabawy, a także aktywności emocjonalnej i ruchowej. Sprzyja rozładowaniu napięcia i energii, przynosi radość i satysfakcję. Gra aktorska stymuluje „młodego aktora” do większego wysiłku, odwagi, staje się motywacją do nowych wyzwań. Daje też poczucie wartości, godności i nadaje sens twórczej aktywności zarówno dziecka, jak i nauczyciela. Mam nadzieję, że obie strony będą się czuły w tej wspólnej działalności spełnione. Założenia programu: Program jest skierowany do dzieci 3- 6 – letnich uczęszczających do Przedszkola Publicznego nr 2 w Radlinie. Zgodnie ze swoimi założeniami najważniejszym zadaniem dodatkowych zajęć teatralnych jest rozwijanie uzdolnień artystycznych wychowanków poprzez różnorodne formy aktywności artystycznej. Głównym celem kółka teatralnego jest zapoznanie dziecka ze sztuką teatralną, poznawanie środków wyrazu artystycznego, stosowanych w teatrze, kształcenie umiejętności dramatycznych podczas zabaw twórczych. Wprowadzenie gry aktorskiej w inscenizacjach i widowiskach teatralnych zakończonych występem przed publicznością. Cele główne programu: Rozbudzanie kreatywności i swobodnej ekspresji teatralnej, Zaspokajanie potrzeb natury emocjonalnej, Uwrażliwienie na piękno słowa mówionego, Rozwijanie uzdolnień twórczych i zainteresowań teatrem, Rozwijanie umiejętności posługiwania się językiem literackim, Bogacenie czynnego słownictwa dzieci i uściślenie pojęć związanych z działalnością teatralną, Rozwijanie umiejętności przedstawiania poznanych utworów za pomocą gestu, mimiki i ruchu. Wdrażanie do posługiwania się mową poprawną pod względem gramatycznym. Rozwijanie umiejętności operowania głosem pod względem intonacyjnym. Nabywanie doświadczeń zarówno w sposób werbalny, jak i niewerbalny. Stymulowanie rozwoju i inspirowanie twórczych działań dzieci. Wytwarzanie pozytywnych relacji i postaw w zakresie rozwoju dziecka. Zapoznawanie dzieci z różnymi formami teatralnymi. Zachęcanie do udziału w zabawach teatralnych inspirowanych czytanym lub opowiadanym tekstem, scenkami z życia lub wymyślonymi przez dzieci. Doskonalenie pamięci potrzebnej do opanowania tekstów ról w przygotowanych przedstawieniach. Udział w grach i zabawach parateatralnych wyzwalających aktywność ruchową i pantomimiczną dzieci. Wyrabianie odwagi i śmiałości. Kształtowanie postawy aktywnego spędzania czasu i nawiązywania serdecznych i kulturalnych kontaktów rówieśniczych. Oswajanie ze sceną: odpowiednie zwrócenie do publiczności, dykcja, siła głosu. Metody pracy z dziećmi. Metody czynne: • Metoda samodzielnych doświadczeń – stwarzanie dzieciom warunków do zabawy i innych działań, swobodnego wypowiadania się, podejmowania prób, poszukiwania i bezpośredniego przeżywania poprzez zapewnienie kontaktu z literaturą i sztuką. • Metoda zadań stawianych dzieciom do wykonania – pobudzenie aktywności artystycznej dzieci, mobilizowanie ich do skupienia uwagi na temacie związanym z teatrem, skłanianie do podejmowania określonych zadań, pełnienia ról. • Metoda ćwiczeń utrwalających – systematyczne utrwalanie ról, pozytywna motywacja dzieci do samorzutnego utrwalania poznanych czynności i treści. Metody percepcyjne: • Metoda obserwacji i pokazu – oglądanie spektakli teatralnych w wykonaniu aktorów jak też innych dziecięcych grup teatralnych, oglądanie ilustrowanych utworów literackich, percepcja dzieł sztuki teatralnej i muzycznej. Metody słowne: • Swobodna rozmowa, • Dialog, • Opis, • Pogadanka, • Słuchanie czytanych baśni, legend, bajek, • Opowiadanie treści utworów. Metody aktywizujące: • Drama, • Pantomima, • Pedagogika zabawy, • Gry i zabawy integracyjne, • Aktywność ruchowa. Stosowanie powyższych metod pozwoli na: • Wyposażenie dziecka w wiedzę o teatrze, • Rozbudzenie jego ciekawości na temat różnych form teatralnych, • Przełamanie nieśmiałości podczas wyrażania własnych sądów i opinii, • Chętne podejmowanie dodatkowych działań, • Zgodną współpracę w grupie, • Dziecko stanie się bardziej otwarte, radosne, rozśpiewane, odporne na niepowodzenia. Formy: Główną formą stosowaną podczas zajęć koła teatralnego będzie praca w zespole. Osiąganiu założonych celów posłużą też inne, bardziej szczegółowe formy, takie jak: • Zabawy naśladowcze, • Zabawy tematyczne, • Zabawy z elementem dramy i pantomimy, • Improwizacja, • Inscenizowanie ruchem wierszy, piosenek, bajek, opowiadań, baśni, • Udział dzieci w spektaklach i widowiskach teatralnych, • Ćwiczenia dykcji, mimiki, ruchowe, • Śpiew, Wycieczki do teatru – udział w spektaklach i widowiskach teatralnych Gra aktorska, prace plastyczne (projektowanie i udział w tworzeniu scenografii, kostiumów, zaproszeń, plakatów, itp.). WARUNKI ORGANIZACYJNE: • Zorganizowanie w sali kącika teatralnego. • Zebranie odpowiedniej literatury. • Zgromadzenie kaset video i płyt DVD z przedstawieniami teatralnymi oraz płyt CD ze słuchowiskami, baśniami. • Gromadzenie rekwizytów tj.: kukiełek, sylwet, lalek teatralnych, kostiumów, czapek, opasek, sukienek, różnych butów, opasek, wykonanie elementów scenografii itp. • Zaplanowanie uroczystości z udziałem dzieci w celu prezentacji różnorodnych form teatralnych. • Organizowanie wyjazdów do teatrów na spektakle dla dzieci. Obejrzenie przedstawienia teatralnego w wykonaniu profesjonalnej gry aktorskiej . • Stwarzanie dzieciom okazji do twórczości plastycznej: wykonywania lalek, masek, rekwizytów, dekoracji, plakatów, itp. EWALUACJA • Rozmowy z dziećmi ( po zajęciach, przedstawieniach ), podczas których ocenią swoją pracę, wskażą pozytywne elementy oraz błędy i niedociągnięcia a następnie ustalą możliwości poprawy. • Zbieranie opinii widzów ( nauczycieli, rodziców, innych dzieci ) - pozytywne opinie umożliwią dzieciom przeżycie sukcesu a negatywne zmobilizują je do pracy. • Wystawki fotograficzne, dzięki którym grupa zaobserwuje dorobek swojej pracy. TREŚCI PROGRAMOWE Treści kształcenia Oczekiwane rezultaty WRZESIEŃ 1. Poznajemy się – zabawy integracyjne: Zabawy paluszkowe, zabawy z chustą animacyjną, zabawy prowadzone w oparciu o metodę Klanza, B. Strauss, masażyki Poznanie oczekiwań i możliwości dzieci Zintegrowanie zespołu 2. Zaznajomienie dzieci z terminologią związaną z teatrem. Poszerzenie wiedzy, wzbogacenie słownika o nowe pojęcia: kurtyna, aktor, scena, rekwizyty 3. Zabawy pantomimiczne typu: Zapinasz guziki, ubierasz golf, zmywasz naczynia itp. Pozytywne nastawienie do świata Poczucie przynależności do zespołu 4. Zabawy z chustą animacyjną przy muzyce. Zintegrowanie zespołu wprowadzenie pozytywnego nastroju, zabawy umuzykalniające 5. Układamy dialogi z wykorzystaniem kukiełek Dbanie o kulturę języka ojczystego Praca w grupie z zachowaniem dyscypliny 6. „Spektakle i widowiska teatralne” – pokaz multimedialny, oglądanie nagrań przedstawiających różne formy teatralne tj. drama, teatr lalkowy, pantomima, teatr cieni, teatr żywego aktora; dyskusja na temat spostrzeżeń i wrażeń dzieci. Poszerzenie wiedzy, wzbogacenie słownika Zapoznawanie dzieci z różnymi formami teatralnymi. 7. Zabawy kształtujące wyobraźnię: Co trzymasz w ręku?”, Rozwijanie wyobraźni 8. Zabawy twórcze gazetami – rytmiczne darcie gazet przy muzyce Czajkowskiego Rozwijanie wyobraźni 9. „Po co jest teatr?”- słuchanie wiersza Joanny Kulmowej, rozmowa na temat przesłania wiersza. Umiejętność aktywnego uczestnictwa w rozmowie, uzasadniania własnego stanowiska, argumentowania, kulturalne słuchanie wypowiedzi innych osób 10. "Lustro i cień" zabawy z partnerem Zintegrowanie zespołu, Uświadomienie sobie własnych predyspozycji 11. Inscenizacja ruchowa do piosenek, opowiadań n- la, Zintegrowanie zespołu wprowadzenie pozytywnego nastroju, zabawy umuzykalniające 12. Zabawy kształtujące umiejętność współpracy z innymi „Gwiazda” , „ Budowanie figur „ –zabawa zespołowa Rozwijanie wyobraźni Zintegrowanie grupy 13. „Magiczne miejsce – teatr” – pokaz ilustracji, rozmowa na temat budynku oraz znajdujących się w nim pomieszczeń, zapoznanie z nazewnictwem: scena, kurtyna, garderoba itp. Poszerzenie wiedzy, wzbogacenie słownika Zapoznawanie dzieci z różnymi formami teatralnymi. PAŹDZIERNIK 1. Swobodne improwizacje taneczne do wybranej muzyki Rozwijanie wyobraźni wprowadzenie pozytywnego nastroju, zabawy umuzykalniające 2. W krainie uczuć – zabawy sprzyjające rozpoznawaniu i nazywaniu stanów emocjonalnych. Refleksja n/t zależności między uczuciem a postawą, gestem, mimiką 3. Zabawy przypadkowe zainicjowane przez jedną, dwie osoby, np.: „Rzeźbiarz”, „Roboty”, Figurki”, wymyślanie innego zakończenia bajek. Uświadomienie sobie własnych predyspozycji 4 Zabawy i ćwiczenia usprawniające poprawną wymowę Podniesienie sprawności wyrazistego mówienia 5. Jesteśmy wiatrem – zabawy badawcze, ekspresja ruchowa, tworzenie kostiumu wiatru Rozwijanie wyobraźni umiejętność aktywnego uczestnictwa w zabawach 6. Etiuda pantomimiczna „ Pokaż , co widzisz ? „- dzieci pokazują kolejno za pomocą ruchu , gestu , mimiki czynność Nabywanie nowych umiejętności, pewności siebie 7. "Teatrzyk cieni" z wykorzystaniem utworu "O trębaczu z wieży mariackiej" Poznanie nowej techniki inscenizowania utworu, próby układania własnych dialogów 8. Ćw. oddechowe, artykulacyjne, Doskonalenie sprawności językowej 9. Udział w przedstawieniu teatralnym, zwiedzanie zaplecza teatru Poszerzenie wiedzy, wzbogacenie słownika budzenie zaciekawienia światem iluzji 10. „Bajki i baśnie” – oglądanie przedstawienia zorganizowanego w przedszkolu przez teatr przyjezdny. Gromadzenie wiedzy, dostrzeganie atutów jakimi musi wykazać się aktor: wyraźne wypowiadanie kwestii, wyrażanie nastrojów, zachowanie na scenie LISTOPAD 1. Teatr to nie tylko aktorzy – przeprowadzenie dialogu z użyciem np. pacynek, zabawek. Świadome wprowadzanie dialogu jako elementu ożywiającego akcję 2. Ćw. oddechowe, artykulacyjne, fonacyjne Doskonalenie sprawności językowej, Uświadomienie dzieciom znaczenia prawidłowej wymowy 3. Zabawy dramowe: „W pociągu”, „Na spacerze”, „ U lekarza” Rozwijanie wyobraźni wprowadzenie pozytywnego nastroju, zabawy umuzykalniające 4. Improwizacje taneczne przy muzyce instrumentalnej wprowadzenie pozytywnego nastroju, zabawy umuzykalniające 5. Zabawy twórcze gazetami -rytmiczne darcie gazet przy muzyce Czajkowskiego , ekspresja ruchowa „ Taniec liści” Doskonalenie poczucia rytmu, kształcenie percepcji słuchowej 6. Zabawy pantomimiczne. Historyjki typu: „Siadasz przy stole, częstujesz się ciastkiem, słodzisz herbatę, rozsypujesz cukier, co robisz?”, wyrażanie uczuć i nastrojów. Przełamanie nieśmiałości podczas odgrywania scenek Chętne podejmowanie dodatkowych działań, 7. „Aktor także tańczy”- gimnastyka rytmiczna według Kniessów, dobieranie ruchów i gestów do proponowanej muzyki. Wyrabianie odwagi i śmiałości. Doskonalenie poczucia rytmu 8. „Aktorzy”- zabawy w reżysera i aktorów, poruszanie się według instrukcji podawanej przez partnera. uważne słuchanie, realizacja wskazówek słownych 9. "Wywiad z jeżem i wiewiórką" - rozmowy improwizowane Podejmowanie próby układania własnych dialogów 10. „Jasełka” – improwizacje słowne i ruchowe, przygotowanie do występu. Podniesienie sprawności dykcji, intonacji i interpretacji głosowej właściwe zachowanie się na scenie, opanowanie sposobu poruszania się 11. „Gdyby kózka nie skakała, to by nóżki nie złamała” - etiudy teatralne obrazujące zdarzenie. Zagadki mimiczno – ruchowe „kim jestem?”, „Co robię?” Przełamanie nieśmiałości podczas odgrywania scenek 12. Improwizacje taneczne przy muzyce instrumentalnej. Rytmizacja i melodyzacja tekstów związanych z jesienią. Rozwijanie wyobraźni Kształcenie umiejętności aktywnego uczestnictwa w zabawach GRUDZIEŃ 1. Aktorzy i publiczność – zabawa w teatr Kształcenie umiejętności aktywnego uczestnictwa w zabawach 2. „Jasełka” – odgrywanie ról, recytacja z odpowiednią dykcją i intonacją. Oswojenie z kostiumami, oświetleniem i muzyką. Umiejętność samokrytyki i samooceny 3. Zabawy paluszkowe "Szedł świerszcz" umiejętność aktywnego uczestnictwa w zabawach 4. Zabawy pantomimiczne. Rozwijanie wyobraźni, uświadomienie, że w różnych sytuacjach przeżywamy różne uczucia 5. „Teatr cieni” – improwizacja ulubionymi sylwetami, podejmuje inicjatywę, wymyśla dla siebie rolę. Rozwijanie wyobraźni, układanie dialogów przyjazna atmosfera podczas zajęć i stworzenie warunków do wesołej zabawy 6. ćwiczenia kinestetyczne – przekraczanie linii środkowej – rysowanie oburącz, nosem, językiem itp., ruchy naprzemienne. Doskonalenie koordynacji wzrokowo - ruchowej 7. Scenki dramowe:· „ Rozmowy telefoniczne „ „Wywiad ze Św. Mikołajem i jego reniferami „ Rozwijanie wyobraźni, pewności siebie, odwagi 8. „Po naszymu” - Poznanie tekstów pisanych gwarą – próby naśladowania mowy gwarowej. Poznanie tekstów pisanych gwarą - próby naśladowania gwarowej mowy 9. Zagadki mimiczno – ruchowe „kim jestem?”, „Co robię?”. Rozwijanie wyobraźni, spostrzegawczości, wyrażanie scenki ruchem, miną 10. Scenki dramowe – "Rozmowy telefoniczne", "Wywiad ze Św. Mikołajem i jego reniferami" Rozwijanie wyobraźni, spostrzegawczości, wyrażanie scenki ruchem, miną 11. Ewaluacja – występy dzieci w konkursie; Radlińskie Betlejki Umiejętność dostrzegania wypracowanych efektów krytyczna ocena występów „W lodowej krainie”-zabawy dramowe z wykorzystaniem wierszyków o tematyce zimowej Rozwijanie wyobraźni, aktywne uczestnictwo w zabawach STYCZEŃ 1. Tworzenie wesołych wierszyków i bajek, Tworzenie wspólnych opowiadań na podstawie obrazków. Rozwijanie wyobraźni, Chętne podejmowanie nowych działań, 2. Etiudy teatralne obrazujące zdarzenie „Pożar”, przysłowie „Gdyby kózka nie skakał, to by nóżki nie złamała. wprowadzenie pozytywnego nastroju, Świadome wprowadzanie dialogu jako elementu ożywiającego akcję 3. Ćw. oddechowe, artykulacyjne, fonacyjne Doskonalenie sprawności językowej, 4. Wykonujemy pacynki i kukiełki. Aktywne uczestnictwo w zajęciach, dostrzeganie własnych możliwości i umiejętności 5. Muzykowanie na instrumentach perkusyjnych, przyborach kuchennych, instrumentach wykonanych samodzielnie przez dzieci oraz przyborów niekonwencjonalnych – tworzenia swobodnych tekstów, wyliczanek, melodyzacja i rytmizacja tekstów. Zabawa w „Plotki wprowadzenie pozytywnego nastroju, zaangażowanie w proponowane działania 6. „Nasz teatrzyk” –odgrywanie scenek z użyciem kukiełek, pacynek i marionetek. Rozwijanie wyobraźni, Chętne podejmowanie działań, 7. Wiersze dla Babci i Dziadka – recytacja wierszy, z różną interpretacją Rytmizacja i melodyzacja życzeń dla Dziadków Porównywanie utworów literackich z ich filmową adaptacją 8. ekspresja ruchowa "Wirujące śnieżynki" przy muzyce P. Czajkowskiego Rytmiczne poruszanie się przy muzyce, Rozwijanie wyobraźni, 9. Zabawy z balonem przy muzyce taniec w parach, trzymanie balonów różnymi częściami ciała sztafeta z balonami ćw. oddechowe – nadmuchiwanie balonu Doskonalenie ekspresji ruchowej, zręczności, zwinności wydłużanie fazy oddechowej 10. Zabawy pantomimiczne "Na śniegu” Doskonalenie ekspresji ruchowej, zręczności, zwinności 11. Scenki dramowe. „Pożar”, „Niebezpieczne zabawy na lodzie”, „Niebezpieczne zabawy na śniegu”. Rozwijanie wyobraźni, nabywanie pewności siebie, spontaniczne układanie dialogów 12. Zabawy logorytmiczne. „Nie nadepnij śpiącego jeża” Doskonalenie umiejętności dziecka LUTY 1. Zabawy dramowe – przedstawienie różnych stanów emocjonalnych za pomocą słów, gestu, mimiki. Rozwijanie umiejętności nazywania własnych uczuć, wrażeń 2. Wycieczka do Teatru Nabywanie wiedzy, gromadzenie doświadczeń, 3. Zabawy dramatyczne „ W krainie pingwinów „ – spacer pingwinów , – – tworzenie góry lodowej ,- – przeskakiwanie z kry na krę , – budowla ze śniegu sprawne poruszanie się, odgrywanie scenek, zachowań Uświadomienie sobie własnych predyspozycji 4. Improwizacja słowno –ruchowa do tekstu wiersza J. Tuwima „Lokomotywa”. Doskonalenie ekspresji ruchowej, nabywanie pewności siebie 5. Gra dramatyczna "Wyprawa po skarby ze smoczej góry" Doskonalenie sposobu poruszania się, odgrywania scenek, zachowań 6. Ćw. oddechowe, ortofoniczne, logorytmiczne, fonacyjne Doskonalenie sprawności językowej, 7. Improwizacje taneczne "Baletnica" Rytmiczne poruszanie się przy muzyce, Rozwijanie wyobraźni, 8. Zabawy integracyjne "Śniegowa zabawa", "Tańczące koła”Ekspresja ruchowa "Jestem śnieżynką" Doskonalenie sposobu poruszania się 9. Scenka dramowa "Pożar", „"Niebezpieczne zabawy na lodzie” Świadome wprowadzanie dialogu jako elementu ożywiającego akcję 10 Zabawy w parach: "Jestem skałą, rowerkiem, paczką" – ekspresja ruchowa Umiejętność współpracy w parach MARZEC 1 Porozumiewamy się bez słów – zabawy pantomimiczne. Umiejętność wypowiadania się za pomocą gestów 2. Improwizacja słowna "Co mógł pomyśleć bohater bajki...” Kształcenie umiejętności aktywnego uczestnictwa w dialogu, uzasadniania własnego stanowiska, argumentowania, kulturalne słuchanie wypowiedzi innych osób 3. "Język kosmitów" - tworzenie charakterystycznego języka danej rodziny bajkowej, układanie dialogów, tworzenie improwizacji słownych, mimicznych, ruchowych Rozwijanie wyobraźni, aktywizowanie grupy 4. Improwizacje ruchowe – pantomima wg bajki muzycznej "Czerwony Kapturek”, "Piotruś i wilk" umiejętność przedstawiania utworów literackich za pomocą gestu, mimiki, ruchu 5. Przygotowanie przedstawienia pt. Jaś i Małgosia Umiejętność operowania głosem pod względem intonacyjnym 6. Teatrzyk cieni przy bajce H. Ch. Andersena "Brzydkie kaczątko” umiejętność modulowania głosu odpowiednio do odgrywanej roli Dbanie o kulturę języka ojczystego 7. „Wielkanocym obyczajem”-zabawy dramowe w oparciu o symbole świąteczne: "Idziemy z kogucikiem" – inscenizacja wielkanocna Zdolność współdziałania z partnerem poprzez wspólne przygotowywanie i odgrywanie scenek 8. „Dawno temu...”-Tworzenie własnych zakończeń opowiadań i bajek Wzbogacenie słownictwa czynnego i biernego 9. Improwizacja słowno –ruchowa do tekstu wiersza J. Tuwima „Kaczka dziwaczka” umiejętność właściwego gospodarowania oddechem podczas mówienia KWIECIEŃ 1. Udział w konkursie recytatorskim – zorganizowanie konkursu przedszkolnego: Przełamywanie barier związanych z tremą Umiejętność operowania głosem pod względem intonacyjnym 2. Zabawy i ćwiczenia usprawniające poprawną wymowę. usprawnianie narządów artykulacyjnych 3. Scenki pantomimiczne - "Postacie z bajek” Przekazywanie myśli w sposób niewerbalny 4. 3. Gry dramatyczne z tekstem.  „Dokończ opowiadanie”, „W lesie”, „W ZOO”, „Na ulicy”, „Pokaż, o czym rozmawialiśmy”. Inscenizowanie opowiadań wymyślonych przez dzieci Świadome wprowadzanie dialogu jako elementu ożywiającego akcję 5. Przygotowania do występu na Dzień Mamy i Taty. poczucie sprawstwa poprzez udział w tworzeniu inscenizacji 6. Zagadki mimiczno – ruchowe „Kim jestem?”, „Na czym gram?”. zdolność do obdarzania uwagą drugiego człowieka rozwijanie wyobraźni i pomysłowości w sferze ruchu 7. Zabawy integracyjne na krzesełkach "Hallo Taxi", "Mały przedszkolak” zdolność do współdziałania z partnerem poprzez wspólne przygotowywanie i odgrywanie scenek 8. Taniec z szarfami – improwizacje taneczne przy muzyce instrumentalnej Rytmiczne poruszanie się przy muzyce 9. Wywiad z drzewem, zającem, wróblem Układanie dialogów, 10. Zabawy w teatrzyku cieni, teatrzyku kukiełkowym wg tekstów L. Kerna, J. Brzechwy, J. Tuwima i własnych Umiejętność wypowiadania się za pomocą gestów MAJ 1. „Jestem dzisiaj zła jak osa”. Nazywanie i wyrażanie uczuć uświadamianie sobie własnych uczuć 2. Etiuda pantomimiczna "Maski" – odgadywanie nastrojów za pomocą mimiki i gestu rozpoznawanie i nazywanie uczuć 3. "Co by się wydarzyło, gdyby...” – ćw. twórcze, wymyślanie zakończenia do bajek Rozwijanie wyobraźni, aktywizowanie grupy 4. Zabawy paluszkowe "Czapla”Zabawy z chustą animacyjną przy muzyce "Rybacy i rybki", "Wachlowanie" rozwijanie pamięci mechanicznej 5. Ćw. oddechowe, logorytmiczne, artykulacyjne, słuchowe Doskonalenie sprawności językowej, 6. Recytacja wierszy znanych autorów z różną intonacją doskonalenie umiejętności prawidłowego gospodarowania oddechem w czasie recytowania i śpiewania oraz wyrazistego wypowiadania się 7. Etiudy teatralne obrazujące zdarzenie: „Pożar”, przysłowie: „Nosił wilk razy kilka, ponieśli i wilka” sprawne poruszanie się, odgrywanie scenek, zachowań 8. Gry dramatyczne z tekstem „Rozmowa przez telefon” Uświadomienie sobie własnych predyspozycji 9. 2. „Porozumiewamy się bez słów” – zabawy pantomimiczne 3." Na łące", "W parku", "Nad wodą"-scenki dramowe " Umiejętność operowania głosem pod względem intonacyjnym Umiejętność wypowiadania się za pomocą gestów, słów, dźwięków 10. Ewaluacja – udział w konkursie recytatorskim Przełamywanie barier związanych z tremą Umiejętność operowania głosem pod względem intonacyjnym CZERWIEC 1. Scenki dramowe "W lesie", "W Zoo", "Na ulicy" Zdolność współdziałania z partnerem poprzez wspólne przygotowywanie i odgrywanie scenek 2. "Wywiad z kotem i psem" - ekspresja słowna zdolność do współdziałania z partnerem poprzez wspólne przygotowywanie i odgrywanie scenek 3. "Nad wodą", "Nad łąką" – ekspresja ruchowa przy muzyce z użyciem szarfy, chusty animacyjnej, kolorowych chustek zdolność do obdarzania uwagą drugiego człowieka rozwijanie wyobraźni i pomysłowości w sferze ruchu 4. Zagadki mimiczno -ruchowe Kim jestem?, Na czym gram? Skupienie na zajęciach, uważna obserwacja ruchów, odczytywanie ich 5. „Rozmowy łyżek " - dialogi Rozwijanie wyobraźni, nabywanie pewności siebie, spontaniczne układanie dialogów 6. Zabawa w teatr – swobodna interpretacja tekstów w teatrzyku kukiełkowym, teatrzyku cieni umiejętność przedstawiania utworów literackich za pomocą gestu, mimiki, ruchu, kukiełki 7. · Melodyzacja i rytmizacja tekstów nt lata i wakacji Wydłużanie fazy oddechowej, doskonalenie mowy czynnej 8. Zabawy twórcze z użyciem niekonwencjonalnych przedmiotów: - taniec z balonami – „ jestem ….” – tworzenie przedmiotów z gazety – „ rozmowy łyżek i talerzy „ – „ W kosmosie „ , „ U króla „ Rozwijanie wyobraźni, spełnianie swoich pomysłów, samorealizacja, prezentacja swoich umiejętności Pomocne rekwizyty sprzyjające prowadzeniu koła teatralnego Kostiumy, tkaniny Artykuły papiernicze (np. klej, blok, kolorowy papier, nożyczki). teatrzyk Kukiełki, pacynki. Sprzęt audio – radio BIBLIOGRAFIA 1. „Zabawy twórcze i widowiska lalkowe w wychowaniu przedszkolnym”- B. Stankiewicz, WS i P, Warszawa 1979 r. 2. „Teatrałki czyli teatralne kawałki na różne szkolne okazje”- Kalina Jerzykowska, wyd. LITERATURA, Łódź 2004 r. 3. „Teatr, który leczy”- Anna Bielańska, Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego, Kraków 2002 r. 4. „Zabawy dzieci w teatr” – J. Dorman, COMUK, Warszawa 1981r. 5. „Zabawy w teatr” – poradnik klubowy opracowany przez B. Polchowską, Wojewódzki Ośrodek Kultury w Ostrołęce 1988 r. 6. „Domowe zabawy teatralne”– S. Słysz, WS i P, Warszawa 1977 r. 7. „Zróbmy teatrzyk lalkowy”– A. Misiurska 8. „Edukacja przez dramę”- K. Pankowska 9. „Drama- zabawa i myślenie” –K. Pankowska, COK, Warszawa 1991 r. 10. „Mój mały świat”- J. M. Śnieciński 11. „Inscenizacje zabaw na podstawie literatury dziecięcej”– J. Cybulska, J. Dudzińska, S. Lipina, E. Lipska, WS i P, Warszawa 1991 r. 12. „Teatr lalek. Zagadnienia metodyczne”- H. Jurkowski, H. Ryl, A. Stanowska, COK, Warszawa 1980 r. 13. „Przedszkolaki na scenie, czyli rozbawione przedszkole”- M. Majchrzak, Zakład Wydawnictw i Reklamy „Iwanowski” Płock 1995 r. 14. „Owiń sobie słonia wokół palca, zabawy manualne dla małych dzieci”- G. Falkienberg, Wydawnictwo J& BF Warszawa 15. „Przedstawienia na dzień dobry i na do widzenia” – T. Fiutowska, Wyd. Didasko, Warszawa 1997 r. 16. „Zabawa dla dzieci. Wybór scenariuszy dla dzieci”- Z. Wójcik, Wyd. Didasko, Warszawa 1996 r. 17. „Drama w wychowaniu dzieci i młodzieży” – B. Way, WS i P, Warszawa 1995 r. 18. Miesięcznik ruchu społeczno- kulturalnego „Inspiracje”, 1989 r. nr 3,4,5, nr 2/ 1991 r. 19. Miesięcznik „Wychowanie w przedszkolu”, nr 1,3 / 1992 r., nr 6/1995 r., 6,9,10/1996., nr 6,7,8/1997 r. 20. Program wychowania przedszkolnego „Moje przedszkole” MAC Edukacja Kielce Poland 2003. 21. „ABC… Program wychowania przedszkolnego XXI wieku, A. Łada – Grodzicka, E. Bełczewska, M. Herde, E. Kwiatkowska, J. Wasilewska, WSiP, Warszawa 2000. 22. „Z bajkami przez cały rok” – B. Schieder, Wyd. JEDNOŚĆ, Kielce 2005. 23. „Deszczowy król” – teatrzyki dziecięce – D. Gellner, WS i P, Warszawa 1997. 24. „Teatr Marzeń” – inscenizacje dla dzieci – L. Bajkowska, Prószyński i Spółka, Warszawa 1988. 25. „Dziecięce teatrzyki” – K. Komińska – Bayer, A. Wacławski, Wyd. AKORD, Poznań 2005. 26. „Zabawa w teatr” – Z. Wójcik, cz. 1, Wydawnictwo DIDASKO, Warszawa 2002. 19 27. „Zabawa w teatr” – Z. Wójcik, Wydawnictwo DIDASKO, Warszawa 2002. 28. „Zabwa z klasyką” – muzyka i ćwiczenia dla dzieci, - K. Bayer, A. Wacławski, Wyd. AKORD – Śpiewające Brzdące, Poznań 2008. 29. „Taniec” – muzyka i ćwiczenia dla dzieci – K. Bayer, A. Wacławski, Wyd. AKORD, Poznań 2006. Załącznik nr 1 Scenariusze: SCENARIUSZ nr 1 Grupa: przedszkolna Temat kompleksowy: Taki nastrój jest w teatrze, że zachwycam się gdy patrzę. Temat dnia :Poznajemy teatr. Cele ogólne: - Poznanie wybranych form teatralnych; teatr żywego aktora, teatr lalek, teatr cieni, paluszkowy – pacynki i kukiełki, pantomima. - Kształtowanie nawyków właściwego zachowania się w teatrze. - Ekspresyjne wyrażanie swoich przeżyć i uczuć. - Kształcenie słuchu fonematycznego – podział wyrazów na sylaby, wyodrębnienie głoski w nagłosie i wygłosie. - Estetyczne i twórcze wykonanie pracy plastycznej. - Rozwijanie wyobraźni dziecięcej, oraz inspirowanie ich do wyrażania treści w formie ekspresji ruchowej. - Rozwijanie zainteresowań dzieci treściami przekazywanymi przez wiersz, piosenkę czy bajkę. - Ćwiczenie pamięci i dykcji. Cele operacyjne: Dziecko: - zna pojęcia : ,, aktor, kurtyna, widz, scena, kukiełka, pacynka, teatr”, - ekspresyjnie wyraża swoje uczucia i przeżycia, odgrywając role, - potrafi odpowiednio zachować się w teatrze, - zna treść piosenki ,, Magiczne miejsce”, umie zaśpiewać refren piosenki, - potrafi podzielić wyraz ,, teatr” i ,,aktor’’ na sylaby , wyróżnić głoskę w wygłosie i nagłosie, Metody pracy: - drama - poszukujące – rozmowa, samodzielne doświadczenia, zadania otwarte - ekspresywne – społeczne porozumienie, zadania inspirujące, praca w zespole - praktyczne działanie Formy pracy: - z całą grupą, indywidualnie i zespołowo. Środki dydaktyczne: - ilustracja przedstawiająca teatr, magnetofon, płyta, kukiełka, pacynka, teatr cieni, maski, drabina, miska, garnek, pogrzebacz, rękawiczki, naklejki, duża tkanina, wycinanki. Przebieg zajęcia: 1. Powitanie dzieci piosenką pt: ,, Magiczne miejsce’’ – rozmowa na temat poruszony w utworze. Zagadka naprowadzająca: Jak się nazywa taki budynek, w którym zobaczysz scenę, kurtynę ? Krzesła tam stoją rząd za rzędem, a ja tam bajkę oglądać będę. ( teatr) Wyjaśnienie pojęć: teatr, pacynka, kukiełka, teatr cieni, pantomima, maski i czapki do przebrania. Wyjaśnianie dzieciom niezrozumiałych słów i pokaz elementów o których jest mowa. Nawiązanie do wspólnych wyjazdów do teatru, sposobu zachowania się w tym miejscu. Nawiązanie do doświadczeń dzieci. 2. Słuchanie wiersza czytanego przez nauczyciela pt: ,, Po co jest teatr?” Joanny Kulmowej. Po co jest teatr? Ta drabina to schody do nieba, A ta miska nad schodami to księżyc. Tamten miecz to zwykły pogrzebacz, A z garnków są chełmy rycerzy, Ale kto w te czary nie wierzy? To jest teatr. A teatr jest po to, żeby wszystko było inne niż dotąd. Rozmowa na temat przesłania wiersza: teatr jest magicznym miejscem, tam się wszystko może zmienić, jest bardzo ciekawy, rozmaity.... 3. Pokaz wyrazu: teatr i aktor ( globalne czytanie), podział wyrazu na sylaby, wyróżnienie głoski w nagłosie i wygłosie. 4. Zabawa integracyjna ,,Teatr jednego aktora czyli zagadki pantomimiczne’. Nauczyciel proponuje dzieciom; obejrzymy przedstawienie. Wystąpią w nim aktorzy, pojedynczo bo jest to teatr jednego aktora. Tu jest widownia .Proszę wygodnie usiąść. Bawimy się w teatr bez słów. Jako pierwsza wystąpię ja, jestem aktorem i w swoim występie chcę wam coś przekazać. Patrzcie uważnie..(,, pani wchodzi do domu”: stawia torbę, odpina płaszcz, zdejmuje i wiesza go, wchodzi do łazienki, myje ręce) kto już wie co przedstawiłam? Kto chce wystąpić w następnej scenie? O, mamy już pierwszego aktora do naszego teatru.. Patrzmy uważnie. Musimy się dowiedzieć co nasz aktor chce nam przekazać. Chętne dzieci- aktorzy pokazują kolejno scenki, a dzieci- widzowie z uwagą śledzą, co aktor chciał im przekazać. 5. Zabawa pantomimiczna rozwijająca wyobraźnię ,, Pokaż co umiesz!” Dzieci stoją w dwóch rzędach naprzeciw siebie. Na sygnał nauczyciela dzieci z jednego rzędu robią miny wyrażające różne uczucia, np: ból, złość, strach, radość. Zadaniem drugiego rzędu jest odgadnąć emocje wyrażane mimiką. Po zabawie nauczyciel zadaje pytanie: jakie umiejętności musi zdobyć aktor aby dobrze odgrywał swoje role i był zrozumiany przez publiczność. ( musza odpowiedzieć , że pamięć w innym razie należy je naprowadzić na odpowiedź) 6. Ćwiczymy pamięć i dykcję, czyli ważne cechy aktora. ( n – l wyjaśnia pojęcia) - Na wysokiej górze rośnie drzewo duże. A nazywa ono się apli – papli – blite – blau. A kto tego nie wypowie w kącie będzie stał. - Ciocia Klocia przyniosła łakocie. - Deszcz dzwoni o szyby. 7. Zabawa w ,,Teatr rąk”. Dzieci biorą rękawiczki i przyklejają na nich oczy, nos, usta itp. Po przygotowaniu pacynki zaczyna się przedstawienie. Kilkoro dzieci zakłada na dłonie rękawiczki i chowa się za parawan. Zza materiału widać tylko dłonie. Nauczyciel prosi by pomachały na powitanie, okazały radość, smutek, zdenerwowanie, żeby dłonie próbowały porozmawiać ze sobą bez słów ( dzieci za parawanem zmieniają się, można dołączyć muzykę, tworząc układ choreograficzny na powitanie lub pożegnanie). 8. Podsumowanie zajęć , powtórzenie podstawowych pojęć, podziękowanie za miłą zabawę. Zaśpiewanie piosenki z pacynkami na rękach Scenariusz nr 2. Zabawy w teatr. Cele ogólne: Rozwijanie umiejętności przedstawiania utworów literackich za pomocą gestu, mimiki, ruchu Rozwijanie aktywności twórczej w zakresie słowa mówionego Rozwijanie umiejętności operowania głosem pod względem intonacyjnym Rozwijanie własnych możliwości fizycznych Cele szczegółowe: Wyrażanie własnych odczuć i wzruszeń oraz dzielenia się nimi, a także rozwijania wrażliwości rozwijanie uczuciowości, wspomaganie dojrzewania i afirmację samego siebie (kształtowanie wrażliwości własnej i innych) ułatwianie przystosowania społecznego, relacji międzyludzkich, a także eliminowanie egocentryzmu Formy: zabawy naśladowcze, zabawy tematyczne, zabawy z elementami dramy i pantomimy, inscenizowanie ruchem wierszy, piosenek, bajek, opowiadań, baśni, Metody słowne: swobodna rozmowa, dialog, opis, pogadanka, słuchanie czytanych baśni, legend, bajek, opowiadanie treści utworów. Przebieg: 1. Zabawa na powitanie „Miło mi cię widzieć” – ćwiczenie ostrożności, utrwalanie dobrych manier, nawyków. 2. Zabawa integracyjna „Nastroje” – uwrażliwienie na nastroje innych ludzi: radość, smutek, zmęczenie, ciekawość, zdziwienie, próba odczytania emocji z twarzy rówieśników. 3. Teatr żywego aktora, treść przedstawiona przez nauczycielkę wcielającą się w aktora: dzieci obserwują ruchy ciała, mimikę twarzy i gesty, kostium, dowiadują się, co to jest scena, jak ważna jest muzyka, w tle piosenka „Magiczne miejsce” 4. Zabawa ruchowo – naśladowcza „Jestem aktorem w krainie emocji” - Naśladujemy zachowanie aktora na scenie: ruch całego ciała, gesty i mimika twarzy, sposób wypowiadania roli, posługiwania się rekwizytami, śpiew i taniec na podstawie opowieści ruchowej. 5. Piosenka „Marsz przedszkolaków” – ćwiczenie pamięci, wyzwalanie radosnego nastroju. 6. Zabawa dydaktyczna „Magia rekwizytów” - dostarczanie akcesoriów, materiałów i narzędzi oraz wskazywanie na różne możliwości ich wykorzystania w zabawie teatralnej. 7. Zabawa słowna „Intonacje” – powtarzanie przez dzieci jednego zdania wcielając się w różne role (np. królewny, mówcy, krasnoludka, żołnierza, smoka itp..) – zwrócenie uwagi na głos i mimikę. 8. Zabawa ruchowa „Zaczarowane postacie” – odgrywanie roli na umówiony znak (np. nauczyciel, drwal, tancerz, niedźwiedź, piosenkarka) – próba wcielenia się w daną postać wykorzystując charakterystyczne cechy zachowania, pozę. 9. Słuchanie opowiadania pt. „Goście w lesie” – kształtujemy umiejętność uważnego słuchania. 10. „Mały teatrzyk” - Rozwijanie twórczej postawy dziecka i własnej ekspresji poprzez tworzenie widowiska teatralnego w zespole dziecięcym. 11. Zabawa ruchowa „Stop!” – reagowanie na umówiony sygnał 12. Piosenka z pokazywaniem „Śmieszne grzybki” – utrwalenie układu choreograficznego 13. Improwizacje (zabawy naśladowcze i tematyczne) - podejmowanie z własnej inicjatywy zabawy w teatr, dobieranie dla siebie odpowiedniej roli - odtwarzanie własnymi słowami i za pomocą gestu i ruchu zachowań postaci z oglądanych przedstawień teatralnych i utworów literackich; inscenizowanie ruchem krótkich utworów. Scenariusz nr 3. Temat: „Mały teatr” – odgrywanie scenek dramowych. Cele: nabywanie umiejętności modulowania głosu odpowiednio do odgrywanej roli rozwijanie umiejętności właściwego gospodarowania oddechem podczas mówienia kształtowanie zdolności do współdziałania z partnerem poprzez wspólne przygotowywanie i odgrywanie scenek Pomoce: magnetofon płyta z muzyką „Muzyka z różnych stron świata” parawan Przebieg zajęć: 1. „Ukłony” – powitania. Dzieci spacerują po sali. Na przerwę w muzyce kłaniają się sobie nawzajem w wymyślony przez siebie sposób. następnie stojąc w kręgu, kolejno składają ukłony. 2. „Powiedz to…” – zabawy głosem. Nauczyciel proponuje dzieciom prosty tekst, np. „wlazł kotek na płotek”. Zadaniem dzieci jest wypowiadanie go: ze złością z radością ze smutkiem ze zdziwieniem ze znudzeniem 3. „Śmiejemy się” – zabawa przy muzyce. Dzieci tańczą w rytm muzyki; na przerwę w muzyce śmieją się, jak: panie: ha, ha, ha! panowie: ho, ho, ho! dzieci: hi, hi, hi! według własnej inwencji 4. „Kto to mówi?” – zabawy głosem. Dzieci siedzą w kręgu i wtulają głowę w kolana. Dotknięte przez nauczycielkę dziecko mówi kilka słów zmieniając głos. Dzieci podnoszą głowy i próbują zgadnąć, kto przemawiał. 5. „Aktorzy na scenie” – odgrywanie scenek dramowych. Dzieci dobierają się parami; każda para losuje scenkę. Dzieci naradzają się i przedstawiają scenki: mama z upartym dzieckiem w sklepie kierowca i dziecko, które wybiegło na jezdnię na czerwonym świetle lekarz i pacjent smutny król i jego błazen dwie damy u fryzjera astronauta i ufoludek dwa liście leżące pod drzewem mama i dziecko – niejadek gadająca papuga i jej właściciel śpiący niedźwiedź i przeszkadzająca mu kukułka 6. „Wiersz na do widzenia” – pożegnanie. Dzieci stojąc w kręgu trzymają się za ręce i recytują wiersz: Bywa, że czasem ciężko jest, brakuje nawet moich łez, jednak wtedy nie jestem sam, bo przyjaciół w teatrze mam! Scenariusz nr 4. Temat: „Miesiące kupują buty” – zapoznanie z utworem T. Fiutowskiej. Cele: kształcenie zdolności do skupiania się na wykonywanym zadaniu rozwijanie umiejętności współdziałania w grupie rozbudzanie poczucia sprawstwa poprzez udział w tworzeniu inscenizacji Pomoce: tekst inscenizacji „Miesiące kupują buty” T. Fiutowskiej magnetofon szarfy w kolorach symbolizujących pory roku fragmenty utworów „Wiosna”, „Lato”, „Jesień”, „Zima” A. Vivaldiego emblematy z symbolami charakterystycznymi dla każdego miesiąca Przebieg zajęć: 1. „Powiedz wszystkim cześć” – powitanie. Dzieci spacerują po sali; na przerwę w muzyce starają się przywitać z jak największą liczbą koleżanek i kolegów przez uścisk dłoni. 2. „Miesiące kupują buty” – prezentacja tekstu i analiza treści. Nauczycielka czyta dzieciom tekst i zadaje pytania: - kto występuje w tekście? - ile było miesięcy? - czym